Δύο Ιταλοί επιστήμονες της Γενετικής, ο καθηγητής Attilio Scienza και η Serena Imazio, στο βιβλίο τους «Sangiovese, Lambrusco, and Other Vine Stories» προσπάθησαν να ακολουθήσουν την ιστορία των ανθρώπων ανακατασκευάζοντας τη γενεαλογία του κρασιού. Εργαλεία του εγχειρήματός τους υπήρξαν η ανάλυση DNA,η Ανθρωπολογία, η Αρχαιολογία, η Γλωσσολογία, οι μύθοι και η λογοτεχνία. Οι ποικιλίες με τις οποίες ασχολήθηκαν είναι τόσο ιταλικές όσο και διεθνείς. Η πορεία των δύο επιστημόνων αποκάλυψε συναρπαστικές ιστορίες μετανάστευσης, εξερευνήσεων, κατακτήσεων και διαπολιτισμικών ανταλλαγών. Είναι βέβαιο, ότι μετά από την ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου κανένα ποτήρι κρασί δεν θα είναι πια το ίδιο. 

Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες, με την οποία καταπιάστηκαν οι δύο επιστήμονες, είναι αυτή του Traminer για την οποία χρειάστηκε να πραγματοποιήσουν ένα μεγάλο ταξίδι στο χρόνο με αφετηρία την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Βιργίλιος αναφέρει στην Αινειάδα ότι οι Ρωμαίοι κατάφεραν να κυριαρχήσουν στον Δυτικό Κόσμο, όχι τόσο λόγω της στρατιωτικής τους ισχύος, όσο λόγω του γεγονότος ότι δεν αντιμετώπιζαν τους άλλους λαούς ως ισότιμους πολίτες με τους οποίους μπορούσαν να συνεργαστούν. Αυτή η διάθεση πολιτισμικής ανταλλαγής επηρέασε την ιστορία πολλών ποικιλιών αμπέλου, σύμφωνα με τους συγγραφείς του βιβλίου. Τον 3ο αιώνα μ.Χ. όταν η επεκτατική πορεία των Ρωμαίων βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, παρατηρείται ένας ενδιαφέρον συγχρονισμός με τις πρώτες διαδικασίες εξέλιξης κάποιων ποικιλιών. Μάλιστα, οι διαδικασίες αυτές δεν έλαβαν χώρα σε περιοχές ορόσημα της ιταλικής αμπελουργίας, αλλά σε εδάφη κοντά στα σύνορα της Αυτοκρατορίας και ειδικότερα κοντά στις όχθες του Ρήνου και του Δούναβη. Στην ιστορία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μπορεί κανείς να εντοπίζει συνεχώς το φαινόμενο της μετεγκατάστασης, το οποίο επεξηγεί την εξέλιξη των αμπελουργικών περιοχών. Παρατηρείται, λοιπόν, μία μετακίνηση της παραγωγής οίνου από τις πόλεις στην επικράτεια που εκτείνεται ως την Καμπανία και το Λάτσιο, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες της αριστοκρατίας, που είχε μεταφέρει την κατοικία της. Αντίστοιχα, όταν τα κέντρα επιρροής της Αυτοκρατορίας μεταφέρθηκαν από τη Ρώμη στη Ραβέννα και τη Λυών, και αργότερα στην Τριρ, ενώ χρειάστηκε να μεταφερθούν περισσότεροι στρατιώτες στα ανατολικά σύνορα, δημιουργήθηκε η ανάγκη αμπελώνων και σε αυτά τα σημεία κατανάλωσης. 

Traminer ή termeno 

Για πολλά χρόνια, το Termeno (στα γερμανικά Tramin) θεωρούνταν πατρίδα του Traminer, λόγω της συνήχησης των ονομάτων. Ωστόσο, σύμφωνα με τους Scienza και Imazio, υπάρχουν αποδείξεις που καταρρίπτουν αυτή την «εύκολη» απόδοση. Κατ' αρχάς, υπάρχουν έγγραφα. Η πρώτη αναφορά στο Traminer ως αμπέλι τοποθετείται στις 4 Αυγούστου του 1438, στο Μοναστήρι του Bebenhausen κοντά στη Στουτγάρδη, πράγμα που υποδηλώνει ότι η ποικιλία πιθανότατα έρχεται από τη νοτιοδυτική Γερμανία. Επιπλέον, μελετητές έχουν αναζητήσει χωρίς επιτυχία ιστορικές αποδείξεις για την καλλιέργεια αμπελιών της ποικιλίας Traminer στο Termeno, ενώ επίσης δεν αναφέρεται σε καμία ιταλική πραγματεία αμπελογραφίας πριν από τον 19ο αιώνα. Ωστόσο, αν η σύμπτωση των ονομάτων είναι τυχαία, πού θα μπορούσαμε να βρούμε απαντήσεις; Για να βρουν απαντήσεις οι συγγραφείς, επιστρέφουν στην περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, καθώς οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να αποκαλούν τις περιοχές που είχαν κατακτήσει προσφάτως με το όνομα «termimus» (δηλαδή σύνορο), από το οποίο προήλθε το τοπωνύμιο Termeno. Ως εκ τούτου, η ποικιλία Traminer μπορεί να πήρε το όνομα της από κάποια άλλη περιοχή, την οποία επίσης αποκαλούσαν «termimus» οι Ρωμαίοι. Άλλο ντοκουμέντο του Μεσαίωνα παρέχει μια ακόμα πιο στέρεα υπόθεση αναφορικά με την ετυμολογία του ονόματος, η οποία μεταξύ άλλων, τοποθετεί το Traminer στις κορυφαίες ποικιλίες. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, η ελληνικής καταγωγής οικογένεια Aminee είχε ταυτίσει το όνομά της με τους οίνους ποιότητας. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, καθώς οι Βενεδικτίνοι μοναχοί συνήθιζαν να χρησιμοποιούν λατινικούς όρους, υποστηρίζεται ότι το όνομα Traminer προήλθε εκ παραφθοράς. Από το «aminea», που αναφέρεται σε κρασιά υψηλής ποιότητας, στο der aminer, το dr-aminer, draminer και τελικά traminer. Ως εκ τούτου, η αλληλοεπικάλυψη του Traminer και των ποικιλιών του Termeno μπορεί να αποδοθεί στη συνήθεια των μεσαιωνικών χρόνων, βάσει της οποίας οι οίνοι πωλούνταν με το όνομα της περιοχής όπου παράγονταν, ανεξάρτητα από την ποικιλία που έχει χρησιμοποιηθεί. Εκείνη την περίοδο, φημισμένοι ήταν οι γλυκείς οίνοι από τον Νότιο Τιρόλο. Μεταξύ αυτών των οίνων, εκείνος του Termeno ξεχώριζε, έτσι πιθανόν το όνομα «Traminer» δεν παρέπεμπε σε κρασιά που παρήχθησαν από την ομώνυμη ποικιλία, αλλά σε γλυκά και αρωματικά κρασιά άλλων ποικιλιών από το Termeno.

Ενώ λοιπόν το μυστήριο του ονόματος έχει μάλλον... λυθεί, η προέλευση της ποικιλίας παραμένει νεφελώδης. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από τη Γερμανία και συγκεκριμένα από την κοιλάδα του Λούρου, άλλοι υποδεικνύουν το Kitzeck, στην Στυρία της Αυστρίας, ενώ άλλοι υποθέτουν ότι προέρχεται από την Jura Canton της Γαλλίας, όπου το Traminer είναι γνωστό με το όνομα Savagnin.

Τελικά, η αναζήτηση οδήγησε σε έναν Γερμανό αμπελογράφο του 19ου αιώνα, ο οποίος είχε εντοπίσει άγρια αμπέλια στο μικρό νησί Ketsch του Ρήνου, τα οποία είχαν αξιοπρόσεκτες μορφολογικές ομοιότητες με το Traminer. Με την έλευση της μοριακής βιολογίας, η υπόθεση επιβεβαιώθηκε και το 2001 αυτά τα άγρια αμπέλια ταυτοποιήθηκαν ως πρόγονος της ποικιλίας Traminer/ Savagnin.

Πηγή: agronews.gr